Entidades supraestatais

As entidades supraestatais son:

ONU, Unidade Africana, Unión Europea, OTAN, SEATO, Mercosur, Liga árabe ,...
Evitar agresións unilaterais ou impedir que os conflitos desencadeasen
enfrontamentos bélicos propiciou que, para regular as
relacións de poder entre os diferentes Estados, se teñan deseñado
métodos de actuación baseados na centralización das medidas
de seguranza en instancias supraestatais. A posta en práctica do
que se deu en chamar “seguridade colectiva” tivo diferentes formulacións
institucionais, sendo as máis significativas a Sociedade
de Nacións e a ONU. Ocorre que ambas as dúas, desde o inicio
das súas actuacións, evidenciaron e evidencian graves limitacións
para manteren a paz e a seguridade internacional.
A Sociedade de Nacións, escenario da dialéctica entre o mantemento
do status quo xurdido da paz de Versailles e a imposición
dos acordos aos vencidos, aqueixada dunha forte parálise, ademais
de perpetuar o colonialismo, ao consolidar os “mandatos”
imperialistas, que limitaban o exercicio da soberanía por parte
dos pobos que liberaran dos imperios derrotados, converteuse en
testemuña do desmantelamento daquela orde mundial xurdida
no remate da Iª Guerra Mundial; amosouse inoperante na Guerra
Civil española; e non defrontou as agresións imperialistas das
potencias fascistas, previas á II Guerra Mundial.
De igual xeito, a ONU, institución creada para manter o equilibrio
e a interlocución indispensábel entre os bloques, na etapa
da “Guerra Fría”, so os principios de defensa da paz, da xustiza,
da autodeterminación, e de rexeitamento das guerras coloniais e
das relacións económicas internacionais baseadas na pillaxe,
afastouse moito dos seus principios fundacionais.
Con certeza, superada a dinámica de bloques pola desorganización
e quebra do bloque do Leste, despois da desaparición da
Unión Soviética en decembro de 1991, G. Bush proclamou a
“nova orde mundial” cos EUA como hiperpotencia, asignándose
á ONU o novo papel de representar a “comunidade internacional”
nun mundo unificado. Porén, en todas as cimeiras sobre os
grandes temas internacionais íase pondo de manifesto
Evitar agresións unilaterais ou impedir que os conflitos desencadeasen
enfrontamentos bélicos propiciou que, para regular as
relacións de poder entre os diferentes Estados, se teñan deseñado
métodos de actuación baseados na centralización das medidas
de seguranza en instancias supraestatais. A posta en práctica do
que se deu en chamar “seguridade colectiva” tivo diferentes formulacións
institucionais, sendo as máis significativas a Sociedade
de Nacións e a ONU. Ocorre que ambas as dúas, desde o inicio
das súas actuacións, evidenciaron e evidencian graves limitacións
para manteren a paz e a seguridade internacional.
A Sociedade de Nacións, escenario da dialéctica entre o mantemento
do status quo xurdido da paz de Versailles e a imposición
dos acordos aos vencidos, aqueixada dunha forte parálise, ademais
de perpetuar o colonialismo, ao consolidar os “mandatos”
imperialistas, que limitaban o exercicio da soberanía por parte
dos pobos que liberaran dos imperios derrotados, converteuse en
testemuña do desmantelamento daquela orde mundial xurdida
no remate da Iª Guerra Mundial; amosouse inoperante na Guerra
Civil española; e non defrontou as agresións imperialistas das
potencias fascistas, previas á II Guerra Mundial.
De igual xeito, a ONU, institución creada para manter o equilibrio
e a interlocución indispensábel entre os bloques, na etapa
da “Guerra Fría”, so os principios de defensa da paz, da xustiza,
da autodeterminación, e de rexeitamento das guerras coloniais e
das relacións económicas internacionais baseadas na pillaxe,
afastouse moito dos seus principios fundacionais.
Con certeza, superada a dinámica de bloques pola desorganización
e quebra do bloque do Leste, despois da desaparición da
Unión Soviética en decembro de 1991, G. Bush proclamou a
“nova orde mundial” cos EUA como hiperpotencia, asignándose
á ONU o novo papel de representar a “comunidade internacional”
nun mundo unificado. Porén, en todas as cimeiras sobre os
grandes temas internacionais íase pondo de manifesto a escasa
autoridade política das Nacións Unidas a respecto dos obxectivos
e das estratexias do proceso de mundialización en marcha.
E o Consello de Seguridade, responsábel da seguridade colectiva,
cunha estrutura xa unipolar, non foi quen de resolver en
Somalia, non actuou axeitadamente en Ruanda e, sen o seu permiso,
os EUA, servíndose da OTAN, fixeron uso da forza en Serbia
e no Kosovo. Iniciábase o período do unilateralismo fronte o
sistema multilateral da seguranza colectiva.
Neste tempo, os EUA, para dar lexitimidade e apoio á súa dominación
imperialista, prestouse a unha máis activa manipulación e
a un maior control da institución. A utilización e o suborno de
reximes clientelares, a medio da súa influencia militar, ou de promesas
de empréstitos ou acordos comerciais serán reiteradas no
proceso de conquista de poder dentro da ONU. Un indicador
deste proceso é o relevo do ex-Secretario Xeral Boutros Ghali.
Ghali, de perfil francófilo e africanista, cunha posición bastante
autónoma e crítica coa política exterior estadounidense, especialmente
en Bosnia, e coa política israelí (asasinato de palestinos no
campo de refuxiados da ONU, en Kanaa, no sur do Líbano), foi
vetado polos EUA no Consello de Seguridade para un segundo
mandato por non colaborar coa súa práctica hexemonista. Foi
substituído polo dócil servidor Kofi Annan, o máis subordinado
aos Estados Unidos de América de todos os Secretarios Xerais da
ONU, hoxe mesmo cuestionado por non se pregar aos designios
de USA na lexitimación da guerra do Iraq.
Por outra parte, os EUA, no desenvolvemento das súas intervencións
imperialistas, baixo as formulacións de “guerras éticas”,
“inxerencia humanitaria” e, máis na actualidade, “guerra
preventiva”, non admitirán condicionamento ningún por parte
da Organización das Nacións Unidas. Tal como se aseveraba
desde a administración Clinton a respecto de Xugoslavia: “coa
ONU, se for posíbel; sen ela, se for necesario”. Non en van, chegado
o momento a ONU sería relevada sen reparos por unha
organización militar como a OTAN. Daquela, a función de procurar
acordos políticos para os conflitos internacionais no marco
das Nacións Unidas a cada paso fíxose máis dificultoso. Así os
acordos de Dayton sobre Bosnia, asináronse baixo a éxida dos
EUA, ou o acordo palestino-israelí. A ONU supeditouse unilateralmente
aos Estados Unidos de América.
Con todo, o unilateralismo nas relacións internacionais agravouse
nos últimos tempos, facendo moi difícil de compatibilizar a estrutura
unipolar do poder co sistema das Nacións Unidas. A guerra
decretada por G. W. Bush ao chamado “terrorrismo internacional”,
e abenzoada pola ONU, propiciou que a agresiva política exterior
dos EUA fique á marxe de calquera regulación internacional. Os
procedementos legalistas das Nacións Unidas están a ser violados
constantemente. A invasión do Iraq é mostra desta actitude.
O da ONU, marco sistematicamente invocado para resolver a desorde,
é irrelevante nos conflitos importantes, e non son poucos os
movementos sociais e os países do Terceiro Mundo que procuran
novas organizacións e foros internacionais na procura dos principios
que a Organización das Nacións Unidas ten traizoado. Afganistán,
Palestina, e, sobre todo, Iraq son probas da necesidade de
cambio na ONU para non caer na antedita irrelevancia.
A UPG forma parte do movemento internacional que condena os
Estados que desprezan a lei, e avoga pola acción dunha Organización
Internacional de Nacións vigorizada en base ao multilateralismo
respectuoso coa soberanía das nacións, que sexa quen de xestionar os
focos de tensión e inseguranza e restabelecer a paz e a primacía da
lei. Unha Organización Internacional de Nacións que condene as
agresións imperialistas so calquera formulación. Unha Organización
Internacional de Nacións que renuncie ao carácter elitista da actual
ONU e sexa resultado da reformulación da súa estrutura e vida
interna na perspectiva democrática. Afrontando, sobre todo, a remodelación
do Consello de Seguridade, propio dunha realidade mundial
bipolar e hoxe pouco representativo e de lexitimidade insuficiente,
abolindo, entre outros aspectos, o dereito de veto atribuído aos países
triunfadores na IIª Guerra Mundial, que as máis das veces conduce á
inactividade -por omisión-, ante gravísimos problemas.